Elazığ

Elazığ’a karayolu, demir yolu ve hava yolu ile ulaşmak mümkündür. Elazığ’ın en önemli karayolu bağlantısı; Ankara–Kayseri–Malatya üzerinden gelerek, Tunceli ve Erzurum’a giden devlet yoludur. Bu karayolunun 156 kilometresi Elazığ il sınırları içindedir. Yolun Elazığ–Palu kesiminin 87. km’sindeki Kovancılar yöresinden kuzeydoğuya ayrılan bir kol, Bingöl ve Muş üzerinden Van’a kadar ulaşmaktadır. Şehrin ikinci önemli devlet yolu, Diyarbakır ve Mardin üzerinden Suriye sınırında Nusaybin ve Cizre, Irak sınırında Habur sınır kapılarına kadar ulaşır.

Elazığ’a hava yolu ile ulaşmak da mümkündür. Türkiye’nin bütün illerinden her gün Ankara ve İstanbul bağlantılı olarak, bazı büyükşehirlerden de direkt uçuş imkanı bulunmaktadır. Elazığ Havalimanı, şehre 12 km mesafededir. Ayrıca yeni yapılan pistle bölgenin en büyüğü konumuna gelen havalimanından, havayolu şirketlerinin servisleri ve taksilerle merkeze ulaşmak mümkündür.

Elazığ Hazar Gölü Plajı

Hazarbaba ve Mastar Dağları arasında bulunan bu plaj şehrin en güzel noktalarından birisi. Mavi ile yeşilin harika uyumunu bir arada göreceksiniz ve burada göreceğiniz Hazar Gölü’ne büyük olması sebebiyle yerli halk tarafından Hazar Denizi denilmektedir. Göl etrafında büyük şehirleri aratmayan tesisler mevcuttur. Öyle ki Güneydoğu Anadolu’nun Bodrum’u olarak nitelendiriliyor.

Elazığ Harput Buzluk Mağarası

Şehre 12 km, Harputa ise sadece 4 km mesafede bulunan mağara, Keban Baraj Gölüne yakın. Bu mağaranın tarihi Urartulara kadar gitmektedir. Bu mağara yazın serin kışın ise sıcak oluyor. Yazın mağara içerisi serin olduğundan bir çok sarkıtlar, doğal tabakalar ve dikitler bulunmaktadır. Kışın ise tam tersi bir durum yaşanmaktadır.

Elazığ Kömürhan Köprüsü

Fırat Nehri üzerine kurulan bu köprü Elazığ-Malatya karayolu üzerinde bulunmaktadır. Bir diğer adı ise İsmet Paşa Köprüsüdür. Bu köprü, Karakaya Barajı yapılırken sular altında kalsa da 1986 yılında yenilenmiştir. Köprünün tarihi IV. Murad’a kadar uzanmaktadır. IV. Murad, 1638 yılında Bağdat Seferinde yapımına karar verilmiş ama zamansız ölümü ile köprü yarım kalmıştır.

Elazığ Keban Baraj Gölü

Ülkemizin 2. büyük yapay gölü olan bu baraj göl, Murat vadisi boyunca uzanmaktadır. Elazığ sınırları içinde olup toplam uzunluğu 125 km’dir. Ülkemizin en önemli yatırımlarından birisidir ve burada elektrik üretiminin yanı sıra balık üretimi ve avcılıkta yapılmaktadır. Bu gölün etrafını insanlar mesire yeri olarak kullanmaktalar ve hatta göl üzerinden bazı ilçelere feribotla geçiliyor.

Elazığ Hazarbaba Kayak Merkezi

Sivrice ilçesinde bulunan bu kayak merkezi, Hazarbaba Dağında bulunmaktadır. Elazığ’daki kış turizmine belki de en önemli katkıyı yapmaktadır. 1997 yılından beri faaliyer göstermektedir. Bu bölgede tesis var ama isteyenler 6 km uzaklıkta Hazar Gölü çevresindeki otelde de kalabilirler. Yalnız şunu unutmayın daha çok günü birlik ziyaretçilerin uğrak yeridir. Hem amatör hemde profesyonel kayakçılar için pistler mevcuttur.

Elazığ Çırçır Şelalesi

Keban Barajını yapıldıktan sonra oluşan bu şelalenin çevresinde alabalık tesisleri bulunmaktadır. Aynı zamanda iyi bir dinlenme yeridir. Bu da şu demek oluyor; Keban Barajı Gölüne giderseniz çok fazla uzaklaşmadan şehrin bir çok önemli yerlerini gezmiş olacaksınız.

Elazığ Harput Kalesi

2 bölümden oluşan bu kale Urartular tarafından yapılmıştır. Rivayete göre kale yapılırken harcında su yerine süt kullanılmıştır. Bu nedenle de kalenin diğer adı Süt Kalesidir. Belgelere bakıldığı zaman kale tarih boyunca Bizanslıların, Romalıların ve Arapların hakimiyeti altına girmiştir. Son olarak kendine hayran bırakan bir güzelliği var.

Elazığ Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi

Bir şehrin tarihini en iyi anlatan en ideal yer o şehrin müzeleridir. Siz de Elazığ tarihini doğru bir şekilde öğrenmek istiyorsanız bu müzeyi mutlaka gezin. Müze, Fırat Üniversitesinin Mühendislik Fakültesi Kampüsündedir. İlk olarak Harput’ta Alacalı Cami’de açılan müze, 1982 yılında bugün kü yerine taşınmıştır. Şehirde yapılan kazı çalışmaları sonucu çıkarılan eserler sergilenmektedir.

Elazığ Kapalı Çarşı

Sadece yöre halkının değil yerli ve yabancı ziyaretçilerinde önemli uğrak yerlerindendir. Turistler buraya önem vermekteler. Zira şehrin en önemli ve aynı zamanda en eski ticaret merkezidir. Bu çarşı 2013 yılında özelliği bozulmadan restore edilmiştir. Burada başta Ağın leblebisi, özel baharat çeşitleri, pekmez, badem şekeri, tulum peyniri olmak üzere birçok ürün bulabilirsiniz. Ayrıca burada gezerek şehrin mutfak kültürü hakkında fikir sahibi olabilirsiniz.

Elazığ Karakoçan Golan Kaplıcaları

Adından da anlaşılacağı gibi Karakoçan ilçesine bağlı olan bu kaplıcalar ilçe merkezine 18 km mesafededir. Ziyaretçi sayısı oldukça fazladır. Buraya yakın Peri Çayı’da uğrak yerlerdendir. Başta romantizma, kırık-çıkık, kadın hastalıkları ve cilt hastalıkları gibi birçok rahatsızlıklara iyi geldiği belirtiliyor. Dolayısıyla hem eğlenmek hem dinlenmek hemde şifa bulmak için güzel bir yer.

Neymiş diye soranlara: Orcik

Aslında Elazığ hariç diğer doğu ve batı yörelerinde cevizli sucuk olarak bilinir orcik. İncecik bir ipe geçirilen ceviz içleri yoğun kıvamlı bir pestil ile buluşturulur. Sonrası malum tadına doyum olmaz. Hemen bir not ekleyelim: Elazığlılar pestile bastık da diyebiliyormuş. 

Ceviz olmazsa olmazdır: Gömbe

Elazığ mutfağının en beğenilen lezzetlerinden biridir gömbe (kömbe). Kulak memesi kıvamında, genellikle kepekli undan hazırlanan yufka arasında cevizli, kıymalı bir harç bulunur. Bir kat yufka, bir kat harç… Böyle yufka bitene kadar devam eder işlem. İsteğe bağlı etlisi de olur fakat kıymalısı pek meşhurdur.

Ayran çorbası diyen de var: Harput çorba

Bir başka özel lezzet de, özellikle yaz aylarında sevilerek içilen soğuk çorbadır. Soğuk ayran aşı ya da Harput çorba olarak da bilinir. Önceden kaynatılmış ve 1 gece beklemiş dövme, yoğurt ve nohutla buluşuyor. Özel naneli sosuyla servis yapılıyor. Olsa da içsek! 

Elazığ’da da meşhur: İçli köfte

Komşu illerinde olduğu gibi Elazığ’da da pek bir meşhurdur bu lezzet. Cevizle hazırlanan harcına bolca kıyma eklenir. Dışındaki hamuruna da kıyma ekleyenler varmış bu arada.

Yufkası özel: Sırın

Oklavayla incecik açılan yufkalar şerit halinde kesilir ve rulo şeklini alarak fırında pişer. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve yağlı sosu da eklenir. Basit gibi gözüken ama oldukça doyurucu bir lezzettir.

Menengiç ya da: Çedene kahvesi

Günümüzde hangi ilde yaşarsak yaşayalım, kafelerin menülerinden tutun da market reyonlarına kadar görebileceğimiz kahvedir. Menengiç kahvesi olarak yaygın olsa da Elazığ’da çedene kahvesi olarak bilinir.

Adı da tadı gibi özel: Lobik çorbası

İnce yeşil fasulyeye lobik adı verilen Elazığ’da, yörenin en lezzetli çorbalarından birisidir. Lobik olmadığında börülceyle de pişen çorba biraz yağlı olsa da tadına doyum olmaz.

Kömbesini duymuştuk ama: Küncülü köfte

Biraz zahmetli olan bu yemeğe adını veren susama küncü deniyor arkadaşlar. Yoğurması, hazırlaması, dinlendirmesi derken bir saat kadar hazırlama süresi olan köfte ekmeksiz yenilir cinsten.

Mardin’in de lezzetlisi: Kibe dolması

Kuzu işkembe dolması olan bu yemek Mardin mutfağından Elazığ’a kadar ulaşmış. İç harcıyla beraber oldukça lezzetli olan dolma kalabalık sofralarda başköşede yerini alır.

Baklavanın rakibi: Dolanger

Bayramların, özel günlerin olmazsa olmazıdır. Kat kat açılan yufkalar özel şeklini alır ve sıcacık şerbetle buluşur. Kaymak da eklenince yeme de yanında yat olur. 

Kahvaltının en gözdesi: Patile

Özenle açılan yufkaların içine orijinalinde sadece soğan kavurması eklenir ancak peynirli, kıymalı, patatesli versiyonları da mevcut. Kahvaltıların ve çay saatlerinin en olmazsa olmazıdır.

Finale yakışır lezzet: Harput köftesi

Yağsız kıyma, ince bulgur ve reyhanın başta olduğu baharat ailesi ile hazırlanan köftelerin salçalı sosla harmanlandığı leziz mi leziz, yöresel bir ana yemek Harput köftesi.

Not: Orijinal tariflerde silindir şeklinde hazırlanan köfteleri, resimde görmüş olduğunuz gibi orta kısımları boş fellah köftesi şeklinde de hazırlayabilirsiniz.

Kaynak: https://yemek.com/elazig-yemekleri/

• Ağın
• Alacakaya
• Arıcak
• Baskil
• Karakoçan
• Keban
• Kovancılar
• Maden
• Merkez
• Palu
• Sivrice

Ekonomisi sanâyi, tarım ve ticârete dayanır. Keban Barajının yapılmasından sonra tarıma elverişli toprakların bir kısmı toprak altında kaldığından, tarım alanlarının azalması paralelinde sanâyi canlanmıştır. Gayri sâfi gelirinin % 30’u sanâyi, % 10’u ticâret ve % 25’i tarım sektöründen elde edilir. Toprak altı ve üstü çok zengindir. 

Tarım: Ovaları az fakat çok verimlidir. Bol suları bulunan büyük akarsuların suladığı bu ovalarda, buğday, arpa, pirinç, şekerpancarı, tütün, fasulye, nohut, mercimek, fiğ, burçak, soğan, sarmısak, pamuk, üzüm, elma, armut, kayısı, ceviz, bâdem ve dut yetişir. Yetiştirilen ürünler arasında lahana, kavun ve çilek önemli gelir kaynağı hâline gelmiştir. 

Hayvancılık: Elazığ hayvancılığa çok elverişlidir. Geniş mer’a ve çayırları, Karacadağ gibi yaylaları buna müsâittir. İl dâhilinde koyun, kıl keçisi, sığır, at ve katır beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Akarsu ve gölleri bol ve su bakımından zengin olmasına rağmen balıkçılık henüz gelişmemiştir. Keban baraj gölünde sazan ve aynalı sazan balığı yetiştirilmeye başlanmıştır. 

Ormancılık: İlin orman sahası her ne kadar % 25 görünmekte ise de çoğu fundalık olup, mevcut ormanlar da bakımsızdır (106.000 hektar). 

Mâdenleri: Elazığ mâdenciliğin zirâatle yarıştığı ve hattâ zirâati geçtiği bir yerdir. Toprakları mâdenle doludur. Bakır, krom, simli kurşun ve betonit başlıcalarıdır. Ergani Bakır İşletmesi’nde; blister bakır, sülfirik asit ve prit tüvenan cevher istihsal edilir. Diğer mâden işletmeleri Guleman Krom İşletmesi, Ferro Krom Te’sisleri ve Elazığ Betonit Fabrikasıdır. Alacakaya ve Arıcak ilçelerinde çıkarılan mermer dünyâca meşhurdur. Kendine has özelliği bulunan Elazığ mermerini işlemek üzere son senelerde birçok mermer işleme fabrikası kurulmuştur. 

Sanâyi: Elazığ’ın mâden bakımından zengin ve Türkiye’nin en büyük hidroelektrik santralının bu ilde oluşu ile sanâyi gelişmiştir. İrili ufaklı 1200 sanâyi iş kolu vardır. Elazığ sanâyi alanında Doğu Anadolu bölgesinde önemli bir yere sâhiptir. Özellikle Organize Sanâyi Bölgesinin kurulması ile fabrika sayısı hızla artmıştır. 49 fabrikalık sanâyi bölgesinde 20 fabrika inşaatı tamamlanarak üretime geçmiştir. Diğerlerinin inşaatı devam etmektedir. Un, deri, şeker, çimento, pamukyağı, pamuk ipliği, kiremit, yün, süt, yem, azot, süper fosfat, kireç, plastik boru, tüpgaz îmâlâtı ve dolum, kâğıt, tekstil, meşrubat, matbaacılık, mermer, ayçiçek yağı, ayakkabı, mobilya, sabun, tıbbî malzeme fabrikaları başlıca büyük sanâyi kuruluşlardır. 

Ulaşım: Elazığ doğuyu batıya bağlayan yolların kavşak noktasındadır. Karayolları Ankara-Kayseri-Malatya-Elazığ-Bingöl-Muş karayolu, Adana-Maraş-Malatya-Elazığ- Tunceli karayolu, Mardin-Diyarbakır-Arapkir-Keban-Elazığ karayolu ile İran-Erzurum- Tunceli-Elazığ milletlerarası yollar ile bağlıdır. İyi asfalt vasfında olan bu yollardan Elazığ içinde kalan kısımlarının uzunluğu 425 kilometredir. Ankara-Kayseri-Sivas-Malatya demiryolu Elazığ’da iki kola ayrılır. Bir kol Diyarbakır-Batman’a diğeri Palu-Genç- Muş-Tatvan’a ulaşır. İl sınırları içinde kalan demiryolu 272 km ve 15 duraklıdır. 1981 yılında temeli atılıp, 1986 yılında hizmete giren Fırat köprüsü, Türkiye’nin en uzun köprüsüdür. 2030 m olup, 30 adet betonarme ayak üzerine inşâ edilmiştir. İmkanları her geçen sene artırılan hava alanı ile Ankara-İstanbul-Kayseri ve Malatya’ya seferler yapılmaktadır. Ayrıca Keban Baraj Gölü üzerinde Ağın ilçesi ile Tunceli’nin ilçeleri arasında feribotla ulaşım sağlanmaktadır.

Kaynak: http://www.cografya.gen.tr/tr/elazig/ekonomi.html

Musiki – Folklor

Harput musikisinde, içli bir ibadetin çoşkunluğu hissedilir. Bir makama başlanırken, söylenen gazellerde, bir ilâhi çeşnisi vardır. Bundan sonra gelen türküler, bu ilâhi duyguyu dalgalandıran ve coşturan nağmelerdir. Bestelerin yarattığı mânevi coşkunluk, gerçekten insani, maddi alemden uzaklaşmaya zorlar. Söyleyene ve dinleyene bir uçuş hissi gelir. Bu anda, hiç bir istek ve işaret lüzum olmaksızın, içgüdünün şevkiyle, sazın kendiliğinden ayak tutması sonunda, göklere yükselen bir ezan gibi, yüksek havalara, yerli tabirle “Kayabaşı ve Hoyratlara” geçilir. Bunlar, dağdan dağa çarpan, dik ve tiz perdeden söylenen ezgilerdir. Bilhassa dinleyen, kendisinin, yerden göğe doğru kanatlanmak üzere olduğunu hisseder. Bu seslerin, uçurucu tesiriyle, saz meclisi, vecit haline gelir artık. Bu vecdin, ruhlarda yarattığı coşkunluk ve taşkınlık; duyguların, heyecanların boşanmasına yol açar. Sazların refakatinde söyleyen ve dinleyen, hep bir ağızdan, yani koro halinde, şıkıltımlara, oynak türkülere geçer. Bu türküler, yalnız ruhta değil, bedende de tepkisini gösterdiği için, bu sırada veya hemen şıkıltımları takiben, aynı makama uygun, erkek veya kadın oyunları oynanır.

Elazığ Halk Oyunlarını, oyun bölgelerinden “Halay Bölgesi” içinde ele almak gerekir. Elazığ Halk Oyunları “Halay Bölgesi” içinde hareketlilik açısından diğer il ve bölgelere göre ağır ve estetiktir. Az miktarda, çok hareketli oyunlar da vardır. Oyun tempolarını incelediğimiz zaman bu özellik hemen göze çarpmaktadır. Oyunlar “Halay Bölgesindeki diğer oyunlara nazaran müzik ve oyun figürleri açısından ayrıcalık gösterir. Öyle sanıyoruz ki, bu ayrıcalık Elazığ Halk Müziğinin, daha ziyade Türk Sanat Müziğine yatkın olmasından ve müziğin klasik sazlarla icra edilmesinden ileri gelmektedir.

Müzikteki bu ayrıcalık, oyun müziklerinin zengin bölümlere sahip olmasında, oyunlarda ise zengin figürlere sahip olmasında gözlenmektedir. Ayrıca her yörede görülmeyen, her oyun formuna (figürüne, kalıbına) karşılık bir müzik formunun bulunması da kayda değer bir durumdur.

Elazığ Halk Oyunları, genel olarak “tatlı sert” bir karaktere sahiplerdir. Erkek oyunları biraz daha sert ancak estetik, kadın ve kız oyunları ise biraz daha yumuşak ve tatlıdır. Komşu vilayetimiz olan Diyarbakır’ın halayında görülen sertlik, Elazığ halayında mevcut değildir. Ondaki sertlik ve figür azlığına karşılık, diğerinde (Elazığ Halayında) tatlı sertlik ve figür zenginliği şeklindedir.

Altmışa yakın Elazığ oyunu vardır. Ancak, bugün yaşayan oyunların adedi yirmi – yirmi beş kadardır. Bu oyunların birkaç tanesini oynanış biçimi ve özellikleriyle birlikte anlatacağız.

Çayda Çıra Oyunu:

Bu oyun, Elazığ’ın Harput Bucağından derlenmiştir. Oyun “Mumlu Dans” namıyla dünyaca tanınmaktadır. ”Çayda Çıra” oyunu hakkında çeşitli efsaneler vardır. Ancak, bunlar dilden dile dolaşan çeşitli halk masallarına benzemekte ve diğer şehirlerimizde anlatılan efsanelerin bir varyantı ya da değişikliğe uğramış bir şekli olarak anlatılmaktadır.

Oyun, orijini itibariyle aydınlatma amacı güdülerek ortaya çıkmıştır. Araştırmamızda halk arasında söylenen çeşitli efsaneler tespit ettik. Bunlardan bir örnek: Efsaneye göre Hazar Gölü kenarında bir köyde birbirini seven iki genç, gizlice buluşmaktadırlar. Erkeğin buluşma yerine gidebilmesi için gölü yüzerek geçmesi gerekmektedir. Buluşma gece olduğundan, kız çıra (Dındik) yakarak gence yerini belli etmektedir. Genç ise, ışığa doğru yüzmekte ve böylece sevgililer buluşmaktadır.

Bu durumu sezen kızın babası, buluşmanın yapılacağı bir gün erkeğin yüzerek gölün ortalarına geldiği sıralarda çırayı söndürür ve genç sevgilinin gölde boğulmasına sebep olur. Bunu fark eden kız da kendini suya atar, o da kaybolur. Bunun üzerine bütün köylü toplanarak ellerindeki “Çıra” larla iki sevgiliyi aramaya başlarlar. Efsaneye göre, bu olay üzerine ağıtlar yakılmış, türküler söylenmiş ve çıra ile arama olayı oyunlaşarak günümüze kadar gelmiştir. (Benzer bir efsane de Van yöresindeki “AHTAMARA” efsanesidir.)

Altınova’da yapılan görkemli bir düğünde geleneksel bir biçimde çay kenarında kurulan düğün meydanında çıralar yakılmış, Somat’lar kurulmuş ve düğün bütün coşkusuyla devam etmektedir. Bu sırada ay tutulunca, evlenen gencin annesi olan Pembe HAN tabaklara çıralar, mumlar diktirip gençlerin ellerine vermiş ve önde kendisi olmak üzere yürüyerek düğün meydanına, görkemli bir biçimde girmişlerdir. Bu buluşun mükemmelliği karşısında aşka gelen “Zurnacı Başı”, ellerindeki tabaklarla ortalığı bir anda gündüze çeviren, bu kalabalığı karşılayarak, gelenlerin ayak hareketlerine uygun bir müzik çalar. Kendisine eşlik eden kırk davul kırk zurna ile ortalık inlemeye başlar, böylece “Çayda Çıra” oyununun melodisi ortaya çıkmış olur. Bu olay gelenek halini almış ve çayda çıra oyunu günümüze kadar oynanıla gelmiştir.”

Eskiden kaç-göç olmadığı için, kız-erkek karma oynanan bu oyun, günümüzde karma oynandığı gibi, ayrı ayrı da oynanır. Oyunun 200-300 yıllık bir mazisi olduğu söylenir. Oyun Elazığ’ın her tarafında bilinir ve oynanır. Hatta, son zamanlarda Elazığ dışına da taşarak Malatya ve Diyarbakır’da da çeşitli şekillerde oynanmaya başlamıştır.

Tüm oyunlarda başta oynayana kolbaşı, sonda oynayana sonbaşı ya da poçik denir. Sadece halay oyununda “Halaybaşı” ve “Halaysonu” adları kullanılır. Oyunun aracı çift tabak ve içerisindeki üçer mumdan ibarettir. Oyun yürütülürken “Heey, Teey, Tey” diye nara atılır. Elazığ’ın yörelerinde delikanlıya “Gakkoş” adı verilir. Oyun düğünlerde, dini ve milli bayramlarda oynanır.

Çayda Çıra Türküsü :

Avreş Oyunu :

“Berber Yaşar” adıyla da tanınan bu oyunun, Elazığ dışında herhangi bir yerde oynandığına rastlanmamıştır. Oyunun kaynağı Harput’tur. Eskiden asker sevki çok olan Elazığ ve Harput’ ta, askeri hareketlerin taklidi ile ortaya çıkan bu oyun, Elazığ’ın her yerinde oynanır. Oyunun elli-altmış yıllık bir geçmişi olduğu söylenmektedir. Bugün davul ve klarnetle çalınan bu oyunun müziği eskiden zurna ile çalınır ve oynanırdı.(Bugün birçok dağ köyümüzde ve birçok Alevi köyümüzde hâlâ zurna çalınmaktadır.) Esasen Harput’a klarnet girmeden önce düğünlerin baş sazı zurna idi. Ancak Türkiye’ye girdiği anda Harput’ta da kullanımı başlayan klarnet zurnayı büyük ölçüde etkileyerek etkinliğinin azalmasına neden olmuştur.

Avreş oyununun türküsü, yoktur. Bu oyunun melodisi ile başka bir oyun oynanmadığı gibi, bu oyun başka bir melodi ile oynanmaz. Oyun müziği önce 6/8 lik usûlde ve ağır tempoda, sonra 4/4 lük usûlde ve hızlı tempoda oynanır. Makamı İbrahimiyye dir. Tek sıra dizilmek suretiyle oynanan bu oyun bazen de sağa sola dönmek suretiyle icra edilir. Oyunun öyküsü olmayıp, oyun figürünü teşkil eden hareketler, daha çok ayaklarda toplanmış, kısmen de başla yapılmaktadır. Vücudun tabiî hareketlerini ihtiva eden oyun figürleri ile, asker hareketleri taklit edilmektedir. Oyunda “ha-ha, hey-hey”diye nara atılır. Bu oyun daha ziyade asker uğurlâmalarında ve düğünlerde oynanır.

Halay Oyunu :

Harput Halayı da denilen bu oyunun varyantları, “Palu” varyantı, İngüzek’te “Karaçor” denen oyun, Ağın’da “Düz Halay”, Baskil’de Halay, Sivrice’de “Düz Haley” dir. Oyunun kaynağı Harput’tur ve 200-300 yıldan beri, gençler ve yaşlılar tarafından zevkle oynanmaktadır. Oyun müziği önce 2/4 lük ve “zazaki” denilen figürde 6/8 lik usûlde çalınır, makamı İbrahimiyye’dir. Oyun, avuç avuca kenetlenip tutunmak suretiyle tek dizi halinde oynanır.Oyunun figürleri ayaklarda toplanmıştır. Daha çok asker uğurlamalarında ve düğünlerde oynanmaktadır.

Bıçak Oyunu :

Oyun merkez ilçeye bağlı Hankendi (Hanköy) Bucağı’ndan derlenmiştir. Oyunun asıl kaynağı belli değildir. Bıçak oyunları Türkiye’nin hemen her bölgesinde değişik şekillerde görülmektedir. Erzurum’da “Hançer Bari”, Karadeniz Bölgesinde de bıçaklarla çeşitli horonlar oynanmaktadır. Davul ve klarnet eşliğinde oynanan bu oyun türküsü yoktur. Başka bir melodi ile oynanmadığı gibi, bu oyunun melodisi ile de başka bir oyun oynanmaz.

Oyun, 9/B lik usûlde ve “İbrahimiyye” makamındadır. İki erkek, bir kadın ya da kadın kılığında bir erkek olmak üzere üç kişi. ile oynanır. Bar özelliği de göstermektedir. Oyun el ve ayak hareketlerinden oluşur. Taklitli bir oyun değildir. Müzik aynı ölçüyü sürekli takip eder. Usûlde bir değişiklik olmaz. Mutaassıp yerlerde kızlar ve kadınlar düğün alanına giremezler; oyunu damdan veya uzak yerlerden seyrederler. Bu yüzden oyunun seyri değişir.

Oyun araçları, oyuncuların ellerinde bulunan ikişer bıçaktır. Oyuncular bunlarla figürler yaparlar. Bıçak aralarından geçer, göğüse doğru sallanır. Oyun düğünlerde oynanır, türküsü yoktur.

Kılıç Kalkan Oyunu :

Eski oyuncular tarafından oynandığı duyulmuş, fakat görülmemiştir. Oyun müziğinin notası olduğundan, müziği hakkında bilgi edinmek kolaydır. Kaynak kişilerden Tahsin AYIK kendisiyle görüştüğümüzde, bu oyun hakkında şunları söylemiştir: “Bu oyunu oynayanları gördüm. Bunlar yaşça bizden daha büyüklerdi. Kılıç ve kalkanları olmadığından ellerindeki sopaları kılıç, ayakkabılarını kalkan yaparlardı. Sahip çıkılmayan bu oyunumuz maalesef iptal oldu. “

Delilo Oyunu :

Harput’tan derlenen bu oyuna “Derilo”, “Delilo” gibi adlar verilmektedir. Bu oyun halay bölgesinin hemen her yerinde, birbirine benzer özelliklerle oynanmaktadır. Asıl çıkış kaynağı konusunda bir yargıya varmak mümkün değildir.

Delilo oyununun 150-200 yıllık bir oyun olduğu söylenmektedir. Oyun, türkülü bir oyun olup, davul ve klarnet eşliğinde oynanır. Oyunun türküsü oyuncular tarafından söylenir. Bu oyun, başka bir oyun melodisi ile oynanmaz, bu oyun melodisi ile de başka bir oyun oynanmaz. 4/4 lük usülde müziği olan oyun, çevre illerdeki “Delilo” oyunlarından biraz daha ağırdır.

Giyim Kuşam

Atasözü – Deyimler

Kaynak: https://www.elazig.bel.tr/