Adana

Adana, özellikle ticari açıdan ülkemizin önemli şehirlerinden olması sebebiyle başta havayolu olmak üzere deniz yolu ve karayolu ile ulaşım sağlanabilmektedir. Ayrıca 1986 yılında İngilizler tarafından kurulan ilk demiryolu sayesinde zaman içerisinde demiryolu ulaşımı oldukça gelişmiştir. Şehiriçi ulaşım ise başta belediye otobüsleri olmak üzere özel halk otobüsleri, minibüsler (dolmuşlar) ve taksiler ile sağlanmaktadır. 2010 yılından beri metro ulaşımı da kullanılmaktadır.

Adana, özellikle coğrafi şartlarının avantajından dolayı bu bölgeden geçen her medeniyet için bir yerleşim yeri olmuştur. Burada yaşayan her medeniyette başta mimarisi olmak üzere kendine özgü özellikleri geride bırakmıştır. Dolayısıyla Adana’da gezdiğiniz zaman tarihi yapılarda farklı mimariler görebilirsiniz. Farklı mimari yapılara örnek verecek olursak Ramazanoğlu Konağı, Çarşı Hamam, Irmak Hamam bunlardan bazıları.

Adana’da camileri bakımından da oldukça zengindir. Şu an Adana’da en çok ziyaret edilen cami Sabancı Merkez Camii’dir. Sabancı Merkez Camii, yeni olmasına rağmen bu özelliği ile öne çıkmaktadır. Sabancı Merkez Camii, Osmanlı mimarisine sahio olup orta doğunun en büyük camileri arasındadır. Sabancı Merkez Camiinden başka en bilindik cami Adana Ulu Camidir. Diğer camilerinden bazıları;

• Yeni Cami
• Yağ Cami
• Alemdar Mescidi
• Şeyh Zülfi Mescidi
• Kızıldağ Ramazanoğlu Camii
• Hasan Ağa Camii (Hasan Ağa Camii, çivi kullanılmadan inşa edilmiştir.)

Adana’nın camileri dışında birçok kiliseleri de bulunmaktadır. Bu kiliselerin 2 tanesi Ermeni kilisesi, 2 tanesi Yunan kilisesi, 1 tanesi ise Latin kilisesidir.

Adana’nın güzelliğine güzellik katan başta Merkez Park olmak üzere birçok parklar ve bahçelerde bulunmaktadır. Bunlar;

• Atatürk Parkı
• Süleyman Demirel Parkı
• İnönü Botanik Parkı
• Çobandede Parkı
• Yaşar Kemal Korusu
• Çatalan Korusu

Adana’nın turistik açıdan birçok gezilecek yerleri de bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şöyle;

• Taşköprü (Justinianus Roma Köprüsü)
• Adana Arkeoloji Müzesi
• Adana Etnografya Müzesi
• Adana Atatürk Evi Müzesi
• Adana Sinema Müzesi
• Bebekli Kilise (İtalyan Katolik Kilisesi)
• Adana Bedesteni
• Büyük Saat
• Tarihi Kazancılar Çarşısı
• Akkapı Şeyh Cemil Nardalı Konağı

Adana Çevresi

• Çiftehan Kaplıcaları
• Karatepe-Aslantaş Milli Parkı
• Aladağlar Milli Parkı
• Yumurtalık Lagünü Milli Parkı
• Akyayan Gölü
• Anavarza Antik Kenti ve Anavarza Kalesi
• Comona (Şar) Antik Kenti
• Misis Antik Kenti (Mopsuestia)
• Misis Mozaik Müzesi
• Magarsus Antik Kenti
• Akören Kilisesi ve Antik Kenti
• Ceyhan-Sirkeli Höyüğü Muvattali Kabartması ve Antik Kenti
• Yılankale
• Toprakkale
• Kozan (Sis) Kalesi ve Manastırı
• Kurtkulağı Kervansarayı
• Acısu Kaplıcaları ve Haruniye Termal Suyu
• Akçatekir, Bürücek, Aladağlar, Horzum, Fındıklı, Hamidiye, Asar, Asmacık, Armutoluk, Belemedik, Meydan, Çamlıyayla ve Kızıldağ yaylaları
• Ağyatan Kuş Cenneti ve Tuzla Gölü

Adana kebap

Adana kebapla başlıyoruz tabii ki.

Adana lahmacun

Urfa ve Antep lahmacunlarına göre daha küçük, fındık lahmacuna göre daha büyüktür. Hamuru da hafif hamuruna dolgundur. Malzemesi boldur, Adanalı malzemeden çalmaz.

Analı kızlı

Çorbaların şahıdır, irili ufaklı hazırlanan köftelerde hem bulgur hem kıyma vardır. Hatay, Gaziantep, Kayseri, Tokat ve Çorum da sahiplenir ama asıl analı kızlı Adanalıdır.

Mumbar

Dünyanın en garip ancak lezzetli yemeklerinden bir tanesidir. Görünüşü gariptir ama bir kere yiyen bir tane daha ister, bir tane daha ister, bir tane daha ister. Öyle bağımlılık yaratır.

Kırkkat

Şırdanın en yakın dostudur. Ancak şırdana göre biraz daha serttir. Bunun nedeni de kırk kat sarılıyor olmasıymış. Belki eskiden böyleydi, şimdi daha az sarılıyor ama lezzetinden hiçbir şey kaybetmiyor.

Bici bici

Ne demiş şair:

“adanalıyık allaan adamıyık
bici yerik, şalgam içerik”

Gül şerbeti ve kalıp şeklinde kesilmiş nişasta muhallebisinden oluşan, biciyle renklendirilen ve tamamen Adana’ya özgü olan bir tatlıdır. Bu kadar tuzlu yemeğin arasında Adanalı tatlıda da ne yiyeceğini bilir. Buzlu servis edilir, içler serinler.

Sarı burma

Baklavayla yarışan, bazen geçen, bazen çelme takan tatlıdır. Baklavadan daha kıtır ve daha yumuşaktır. Büzgü şeklinde hazırlanır. Biraz oturtmaya benzer.

Kaynar

Adana’nın lohusa şerbetidir. İçinde envai çeşit baharat ve yemiş vardır. Sıcak servis edilir, seveni vardır sevmeyeni vardır ama en lezzetli adetlerden bir tanesidir.

Misis ayranı

İçimi müthiş yumuşak, krema kıvamında bir ayrandır. Soğuk günlerde lıkır lıkır içmek çeker insanın canı, e bir de tabii bu lezzetli Adana yemeklerinin yanında.

Aşlama

Şıra olarak da söyleyebileceğimiz, Adanalıyı Adanalı yapan içeceklerden bir tanesidir. Meyan kökünden yapılır, gazlı içeceklere meydan okur.

Karakuş

Kat kat sarılan hamur, arasında bol ceviz. Bol yağda kaynatılır. Bir de soğuk şerbeti yedi mi üzerine baldan tatlı olur, ağız ballandırır.

Kamhi çorbası

Buğday ve kırmızı etin hüküm sürdüğü bir çorbadır. Bu yemeği keşkek şeklinde hazırlayanlar da vardır. Mevlütlerde servis edilip içleri yumuşatmasıyla ünlüdür.

Fellah köftesi

İnce bulgurla hazırlanan on numara beş yıldız bir lezzettir. Hem baharlı hem de hafiftir. Sosunda domates salçası, biber salçası ve sarımsak da bulunur. Kaşık kaşık yenir.

İçli Köfte

Diğer içli köftelere göre Adana içli köftesi haşlanarak yapılır. Bir tane yiyip bırakan görülmemiştir tarihte. İnsanın yedikçe yiyesi gelir.

Kedibatmaz

Mısır unuyla hazırlanan efsane bir lezzettir. İçindeki kaz etlerini görüp keyiflenmemek ise imkansız. İçinde ceviz olduğunu da ekleyelim tabii.

Kaz başı

Her kuzudan yaklaşık 150 gram çıkar kaz başı, kalın etlerden hazırlanır. Kuşbaşını solda sıfır bırakır. Mis gibi kokar, hele bir de mangalda yapılırsa.

Kaynak: https://yemek.com/adana-yemekleri/

Adana’da bilindik en eski tarih 3000 yılı öncesine aittir. Yapılan kazı çalışmalarında Paleolitik Çağ’a ait bulgular bulunmuştur. Ayrıca Neolitik Çağ’da inşa edilen Tepebağ Höyüğü arkeologlar tarafından ortaya çıkarılmıştır. Tepebağ Höyüğü Çukurova’daki en eski şehir olduğu tahmin edilmektedir.

Adana’da  ikamet eden ilk krallık ise Hitit İmparatorluğunun egemenliği altında bulunan Kizzuvatna Krallığıdır. Bu krallık Hattuşaş’taki Hitit Kava yazıtlarında açıkça görülmektedir. Fakat Hitit İmparatorluğunun yıkılması ile Adana’da birçok krallık hüküm sürmüştür. Bunlardan bazıları sırasıyla Asurlular, Persler, Büyük İskender (Makedonya), Kilikya krallıklarıdır.

Sonraki zamanlarda Roma İmparatorluğu toprakları hakimiyetine giren Adana, bu dönemde merkez olarak Tarsus idi. Roma’dan sonra Adana Bizans topraklarına dahil oldu. 7 yüzyıl içinde Araplar tarafından ele geçirilen Adana, 964 yılında tekrar Bizans’ın egemenliği altına girdi. Fakat 1071 yılından kısa bir süre önce Adana, Selçukluların topraklarına katıldı.

1097 yılında ise Haçlı Seferleri sırasında Adana tekrar Bizans’a dahil oldu. 1132 yılında Kilikya Ermeni Krallığına katılan Adana 5 yıl sonra yine Bizans İmparatorluğu egemenliği altına girdi. Taki 1170 yılına kadar. 1170 yılında tekrar Kilikya Ermeni Krallığı topraklarına dahil olan Adana 1359 yılınd aantlaşma gereği Memlük Sultanlığı hakimiyeti altına girmiştir. Memlük Sultanlığı sayesinde Türk aileleri Adana’ya yerleşmişlerdir. Memlük Devletinden sonra ise Adana Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.

Kurtuluş Savaşına kadar Osmanlı Devleti toprakları olarak kalan Adana, Kurtuluş Savaşı sırasında Fransızlar tarafından işgal edildi Fakat 20 Ekim 1921 yılında yapılan Ankara Antlaşması ile Fransa 5 Ocak 1922 yılında Adana’dan çıktı. 1956 yılında Seyhan Barajı ve Hidroelektrik Santrali inşa edilen Adana’da 1998 yılında 6.2 büyüklüğünde deprem meydana geldi ve 145 kişi hayatını kaybetti. Bu deprem Ceyhan Depremi olarak bilinir.

Adana’da 15 tane ilçe bulunmaktadır. Bunlar;

• Aladağ
• Ceyhan
• Çukurova
• Feke
• imamoğlu
• Karaisalı
• Karataş
• Kozan‎
• Pozantı‎
• Saimbeyli
• Sarıçam‎
• Seyhan
• Tufanbeyli‎
• Yumurtalık‎
• Yüreğir

Ayrıca Çukurova, Karaisalı, Sarıçam, Seyhan ve Yüreğir ilçeleri büyükşehir ilçeleridir. Bunlardan sadece Seyhan ilçesi Adana merkezde bulunmaktadır. Diğer ilçeler il merkezi dahilinde değildirler.

Kültür ve iş merkezi Seyhan ilçesidir. Çukurova ise modern olması ile ön plana çıkmaktadır. Yüreğir ilçesi ise ağırlıklı olarak sanayi bölgesidir. Bu ilçeye yapılan yatırımlar her geçen zaman burayı daha da değerli kılmakta. Sarıçam ilçesinde ise önemli kurum ve kuruluşlar mevcut. Bunlar;

• Çukurova Üniversitesi
• İncirlik Hava Üssü
• Organize Sanayi Bölgesi

Merkezi Aladağ kasabası olan Aladağ ilçesi 1347 kilometrekarelik alanı ile 1987 yılına kadar Karaisalı ilçesine bağlı idi. Coğrafi yapısı dağlık olması sebebiyle tarıma uygun bir gölge değildir.

Ceyhan ilçesi ise 1424 kilometrekarelik yüzölçümü ile düz bir araziye sahiptir ve tarıma elverişli bir bölgedir. Doğal orman açısında fakir olan ilçede yöre halkı kereste maksatlı okaliptüs ve kavak yetiştirmekteler.

Türkiye’nin sanayileşmiş ilk şehirlerinden olan Adana, sınırları içerisinde bulunan Seyhan ve Ceyhan Nehirleri ve bu nehirler üzerine kurulan tesisler sayesinde kısa zamanda büyük atılımlar yapmıştır. Bu gelişmeler özellikle 1950 yılından sonra gözle görülmüştür. Özellikle tarım sektörünü gelişmiş olması Seyhan ve Ceyhan Nehirlerinin varlığının bir sonucudur. Adana’da üretilen ürünlerden bazıları; buğday, ayçiçeği, zeytin, nar, mısır, narenciye (portakal, turunç, mandalina ve limon), muz, kivi, baklagiller, şekerkamışı, patates, domates, biber, marul, lahana, soğan, pirinç, soya, pamuk, üzüm, yerfıstığı, bakla, börülce, fasulye, hıyar, badem, karpuz, kavun, yenidünyadır. Tarım gibi hayvancılıkta coğrafi özelliklerin elverişli olmasından dolayı gelişmiştir.

Adana kültür ve sanat bakımından ülkemizin önde gelen şehirlerinden. 1969 yılından beri her yıl düzenlenen Altın Koza Film Festivali bunun en büyük göstergesidir. Ayrıca 1998 yılından itibaren Sabancı Uluslararası Tiyatro Festivali ile de yerli ve yabancı tiyatronun kalbi de yine Adana’da atmakta. Uluslararası Hava Oyunları Festivali de düzenlenen diğer bir festivaldir.

Adana’yı sportif anlamda temsil eden en önemli spor futboldur. Erkekler kategorisinde Adana Demirspor ve Adanaspor kulüpleri Adana’yı temsil ederken kadınlar kategorisinde Adana İdman Yurdu Adana’yı temsil etmektedir. Adana Demirspor ve Adanaspor maçlarını 17.000 kişilik 5 Ocak Stadında yapmaktalar. Adana Demirspor ve Adanaspor şu an için Türkiye 1. Liginde mücadele ederken Adana İdman Yurdu da yine 1. Ligde mücadele etmekte. Adana’da futboldan başka başta basketbol olmak üzere birçok spor faaliyetleri yapılmaktadır.